Monitoring van patiënten met een chronische nierziekte (CKD) in een risicogroep
De beschavingsziekten diabetes, hypertensie en obesitas zijn de belangrijkste aanjagers van de ontwikkeling van chronische nierziekten. De toenemende prevalentie van deze ziekten in de afgelopen dertig jaar correleert positief met een toename van de prevalentie van chronische nierziekten, tot 9,1% in 2017.
Chronische nierziekten verminderen de levenskwaliteit van patiënten. Vooral wanneer CKD overgaat in eindstadium nierfalen en niervervangende therapieën (RRT) noodzakelijk worden. Hoge uitgaven voor gezondheidszorg en sociaal-economische nadelen zijn bijkomende gevolgen.
Aangezien de ontwikkeling van CKD kan worden teruggedrongen of de voortgang ervan kan worden vertraagd indien de ziekte in een vroeg stadium wordt ontdekt, kan een regelmatige screening van risicopatiënten op het ontstaan van CKD bijdragen aan een oplossing in de bestrijding van CKD.
De uitdaging
De zorg voor patiënten die lijden aan beschavingsziekten bestaat niet alleen uit het behouden van hun conditie en het monitoren van hun behandeling. Het continu bewaken, zoals het opsporen en controleren van overeenkomstige secundaire ziekten, vormt een extra uitdaging. Beperkte budgetten voor de gezondheidszorg en kostenintensieve diagnostiek hebben tot nu toe een brede en frequente screening van risicogroepen verhinderd.
HET BEGIN VAN CKD OPSPOREN
Vroegtijdige opsporing van het begin van CKD bij patiënten uit de risicogroep
Volgens de KDIGO-richtsnoeren zijn de geschatte glomerulaire filtratiesnelheid (eGFR) en albuminurie de belangrijkste diagnostische instrumenten voor het opsporen van chronische nierziekte. Aangezien matig verhoogde albuminurie een vroege indicator is van chronische nierziekte in een omkeerbaar stadium, zou regelmatige screening van albuminurie bij risicogroepen een goede procedure kunnen zijn bij de behandeling van patiënten die lijden aan beschavingsziekten.
Hoewel kostenintensieve diagnostische methoden zoals gevoelige en kwantitatieve immunonephelometrie hiervoor niet geschikt zijn, heeft een routinematige teststrip voor urine nu een gevoeligheid en nauwkeurigheid bereikt die vergelijkbaar zijn met die van op immuunsysteem gebaseerde tests.
9,1% prevalentie van chronische nierziekte, die sinds 1990 voortdurend toeneemt.
KOSTENEFFICIENTE SCREENING
Albuminurie en de albumin:creatinine ratio kunnen nu zelfs bij lage concentraties op een kostenefficiënte manier worden gedetecteerd. Dit maakt een frequente en brede screening van CKD-risicogroepen mogelijk. Men kan hierdoor onnodige diagnostiek vermijden of een specifieke follow-up starten en de behandeling vroegtijdig aanpassen om de voortgang van CKD te stoppen of te vertragen.
Met de huidige progressie van CKD zullen de jaarlijkse sociaal-economische kosten oplopen tot 84 miljard euro. De individuele jaarlijkse CKD-behandelingskosten kunnen oplopen tot 90.000 euro (stadium V van de ziekte).
36 miljoen voor beperkingen gecorrigeerde levensjaren (DALY's) worden gecumuleerd onder CKD-patiënten.
SCREENING IN DE ZORG
Screening op chronische nierziekte in de zorg
Huisartsen zorgen voor de meeste patiënten met beschavingsziekten. Dit omvat zowel de diagnose als het toezicht op de behandeling.
De nauwkeurige en geautomatiseerde detectie van albuminurie en verhoogde albumin:creatinine ratio's via een teststrip is niet alleen mogelijk in een routine laboratorium setting, maar ook op de plaats van zorg, met behulp van teststrips in combinatie met de semi-geautomatiseerde teststrip lezer UC-1000. Hierdoor kunnen huisartsen hun patiënten met een risico op CKD frequent screenen zonder afbreuk te doen aan de gevoeligheid. Zo is geen directe nood meer aan speciale immuuntests.
Tegen 2030 zullen 5,4 miljoen mensen RRT (renale substitutietherapie) nodig hebben.
Klinische voorbeelden
Progressie van CKD: een vroege diagnose is de sleutel
Een 68-jarige patiënt met een lange geschiedenis van obesitas en diabetes mellitus meldde zich voor een routinecontrole. Wegens aanhoudende hyperglykemie werd een teststripanalyse van een urinemonster uitgevoerd, waarbij een matig verhoogde albuminurie en een verhoogd urine-eiwitgehalte werden vastgesteld.
Bij correlatie met het creatininegehalte in de urine bleek deze verhoging ook uit de verhoudingen albumine:creatinine en eiwit:creatinine. Hoewel er geen tekenen van hematurie waren, toonde de analyse van urine flowcytometrie de aanwezigheid van renale tubulaire epitheelcellen aan.
Publications
[1] Delanghe JR, Himpe J, De Cock N, Delanghe S, De Herde K, Stove V and Speeckaert MM (2018): Urinary albumin strip assay as a screening test to replace quantitative technology in certain conditions Clin Chem Lab Med . 19;57(2):204-209. doi: 10.1515/cclm-2018-0546.
[2] GBD Chronic Kidney Disease Collaboration (2020): Global, regional, and national burden of chronic kidney disease, 1990–2017: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2017 The Lancet
[3] Forouzanfar MH et al. (2017): Global Burden of Hypertension and Systolic Blood Pressure of at Least 110 to 115 mm Hg, 1990-2015 JAMA 317(2):165-18
[4] KDIGO (2012): Clinical Practice Guideline for the Evaluation and Management of Chronic Kidney Disease. Kidney inter. Suppl. 2013; 3: 1–150
[5] Khan MAB, Hashim MJ, King JK, Govender RD, Mustafa H and Al Kaabi J (2020): Epidemiology of Type 2 Diabetes – Global Burden of Disease and Forecasted Trends J Epidemiol Glob Health. 10(1): 107–111.
[6] Salínas M, López-Garrigós M, Flores E, Lugo J, Leiva-Salínas C and PRIMary Care-LABoratory (PRIMLAB) working group (2018): Urinary albumin strip assay as a screening test to replace quantitative technology in certain conditions Clin Chem Lab Med .19;57(2):204-209. doi: 10.1515/cclm-2018-0546.
